SAHİH-İ BUHARİ

Bablar - Konular - Numaralar

EBVABU’L-AMELİ Fİ’S-SALAT

<< 607 >>

باب: استعانة اليد في الصلاة، إذا كان من أمر الصلاة.

1. Namazla İlgili Olan Bir Meselede, Namazda İken Elle Hareket Yapmak

-وقال ابن عباس رضي الله عنهما: يستعين الرجل في صلاته من جسده بما شاء. ووضع أبو إسحاق قلنسوته في الصلاة ورفعها. ووضع علي رضي الله عنه كفه على رضعه الأيسر، إلا أن يحك جلدا أو يصلح ثوبا.

İbn Abbas r.a. şöyle demiştir: Kişi namazda iken bedeninden dilediği gibi yararlanır. Ebu İshak namazda iken takkesini (başına) koymuş ve bunu çıkarmıştır. Ali r.a., bir yerini kaşımak yahut elbisesini düzeltmek dışında sağ elini sol bileğinin üzerine koyardı.

حدثنا عبد الله بن يوسف: أخبرنا مالك، عن مخزمة بن سليمان، عن كريب، مولى ابن عباس، أنه أخبره، عن عبد الله بن عباس رضي الله عنهما:

أنه بات عند ميمونة أم المؤمنين رضي الله عنها، وهي خالته، قال: فاضطجعت على عرض الوسادة، واضطجع رسول الله صلى الله عليه وسلم وأهله في طولها، فنام رسول الله صلى الله عليه وسلم حتى انتصف الليل، أو قبله بقليل، أو بعده بقليل، ثم استيقظ رسول الله صلى الله عليه وسلم فجلس، فمسح النوم عن وجهه بيده ثم قرأ العشر آيات خواتيم سورة آل عمران، ثم قام إلى شن معلقة، فتوضأ منها فأحسن وضوءه، ثم قام يصلي.

قال عبد الله بن عباس رضي الله عنهما: فقمت، فصنعت مثل ما صنع، ثم ذهبت فقمت إلى جنبه، فوضع رسول الله صلى الله عليه وسلم يده اليمنى على رأسي، وأخذ بأذني اليمنى يفتلها بيده، فصلى ركعتين، ثم ركعتين، ثم ركعتين، ثم ركعتين، ثم ركعتين، ثم ركعتين، ثم أوتر، ثم اضطجع حتى جاءه المؤذن، فقام فصلى ركعتين خفيفتين، ثم خرج فصلى الصبح.

[-1198-] Abdullah İbn Abbas r.a.'dan rivayet edildiğine göre o şöyle demiştir: O (Abdullah İbn Abbas) bir gece Nebi'in eşi -kendisinin de teyzesi-Meymûne'nin yanında kaldı.

(İbn Abbas şöyle der): Başımı yastığın enine koyarak uzandım. Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem) ile hanımı (Meymûne) ise başlarını yastığın boyuna koyarak uzandılar. Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem uyudu. Gece yarısı, yahut biraz önce veya biraz sonra uyandı. Uykuyu gidermek için eliyle yüzünü silmeye başladı. Sonra Al-i İmran sûresinin son on ayetini okudu. Sonra kalkıp asılı duran küçük kırbaya uzandı. Ondaki su'dan güzelce abdest aldı. Sonra namaza durdu.

(İbn Abbas devamla diyor ki): Ben de kalktım, onun yaptığı gibi yaptım. Sonra gittim, sol yanına durdum. Sağ elini başımın üzerine koydu ve sağ kulağımı tutup büktü. Sonra iki rekat, iki rekat, iki rekat, iki rekat, iki rekat, iki rekat kıldı, sonra da tek rekat (vitir) kıldı. Sonra müezzin gelinceye kadar uzandı. Sonra yine kalktı, hafif iki rekat kıldıktan sonra çıkıp sabah namazını kıldırdı.

AÇIKLAMA: İbn Reşîd şöyle demiştir: Konu başlığında geçen "bir yerini kaşımak veya elbisesini düzeltmek dışında" ifadesi "namazla ilgili olan bir meselede" ifadesinden yapılan istisnadır. Böylelikle namazla ilgili olan meselelerin kapsamından, kişinin zihin karışıklığını gidermek için zaruret gereği yaptığı şeyler istisna edilmiş olmaktadır. Bab başlığında verilen sahabe ve tabiîne ait nakiller, konu başlığı ile ilk görünüşte çelişmektedir. Çünkü konu başlığı, namaz içinde yapılan hareketleri yalnız "namaz ile ilgili işler" ile sınırlarken, başlıktan sonraki nakillerde böyle bir sınırlama bulunmamaktadır. Buharî, namaz içinde boş şeyle oyalanmak bu kapsamdan çıksın diye zikredilen nakillerin aslında sınırlı bazı durumlara özgü olduğuna işaret etmek istemiştir. Şöyle denilebilir: Konu başlığından sonra nakledilen fiiller de aslında namazla ilgilidir. Çünkü namaz kılan kişinin kendisine sıkıntı veren durumu namazda iken gidermesi, namazda iken sahip olması istenen huşu’ya yardım eder.

Nebi'in Sallallahu Aleyhi ve Sellem namazda iken, îbn Abbas'ın kulağını bükmesi konu başlığına şahitlik etmektedir. Çünkü o, İlk olarak İbn Abbas'ın sol taraftan sağa geçmesi için kulağını bükmüştür. Bu da namazın maslahatlarındandır. Sonra İse bu bir gece namazı olduğundan onu uyandırmak için kulağını bükmüştür.

İbn Battal şöyle demiştir: Buharî Nebi'in Sallallahu Aleyhi ve Sellem bu hareketinden şunu çıkarmıştır: Namaz kılan kişinin, başkası ile ilgili bir durum için elini kullanması caiz olduğuna göre, namaz kılma konusunda daha da kuvvet kazanmak ve ihtiyaç duyduğunda namazda daha dinç olabilmek için kendisine yönelik elini kullanması haydi haydi caizdir.